|
Het archief van de Instagramserie “Bennekomwasenis” van Jan van Eck. Sinds dinsdag 3 januari 2023 is dit de nieuwe serie van Jan van Eck. © |
3 oktober 2023 – 69 – Kruideniers in Bennekom: Berger
Lang niet alles veranderde in ons dorpje, ook bleven panden jarenlang hetzelfde. Zo ook met dit pand op de Heerdlaan, hoek Algemeer. Hier begon C.C. Berger in 1955 een kruidenierswinkel. De winkel sloot in 1980 haar deuren, de concurrentie van de grootwinkelbedrijven was te groot geworden.
Nu zit er in dit pand een Fysiotherapeutisch Centrum. Kijk maar eens goed naar beide foto’s, in de afgelopen 68 jaren is er aan de buitenkant van het pand nauwelijks iets veranderd. Als je rond het pand loopt dan kun je nog wel in de muren veel gaten zien zitten waaraan de reclameborden en de automaten vast zaten.
Foto boven circa 1975
29 september 2023 – 68 – Kruideniers in Bennekom: Mies van ‘t Land
In een paar Bennekomwasenis terug heb ik u al een paar bakkers laten zien. De meeste bakkers hadden naast hun broodbakkerij ook een winkel met niet alleen hun brood en banketwaren, maar ook kruidenierswaren in hun assortiment. Mies van ‘t Land had zijn winkel in de punt van de Veenderweg en de Molenstraat. Ik heb helaas geen jaartallen meer kunnen achterhalen, maar het moet iets van ongeveer 1974 geweest zijn toen van ’t Land de bakkerij en de winkel sloot. Hierna kwam in dit pand Rijken met een elektrotechnisch bureau te zitten. Rond 2000 werd het allemaal gesloopt. De wegen hadden al een andere naam gekregen, de bovenste foto is gemaakt vanaf de Veenderweg, de onderste foto is van ongeveer dezelfde locatie, maar heet nu Molenstraat.
Foto boven circa 1974
26 september 2023 – 67 – Kruideniers in Bennekom: Aartsen
We hadden in Bennekom nogal wat kruideniers, bijna allemaal zijn ze in de loop der jaren verdwenen. In de komende Bennekomwasenis zal ik u er een paar laten zien.
In de Brinkstraat nr. 40 begon in dit pand in 1922 de heer Gerrit Jan Aartsen een kruidenierswinkel.
De zaak werd in 1956 door zijn zoon Marius overgenomen. De kruidenierszaak bleef hier tot 1980. Aartsen kon niet meer op tegen de concurrentie van de grootwinkelbedrijven, die ook in Bennekom hun intrede deden. De meeste collega’s van Marius ondergingen hetzelfde lot. Marius heeft een alleraardigst boekje geschreven over het leven van hem en zijn ouders als zelfstandige kruidenier: “De Kruidenier van 1922 tot 1980”.
Foto boven circa 1922
22 september 2023 – 66 – Esdoornlaan
Aan het einde van de Berkenlaan, de Esdoornlaan en de Meidoornlaan stonden zogenaamde Oostenrijkse woningen. Deze woningen zijn hier rond 1956 gebouwd in een periode dat er een groot woningtekort in Nederland was. Het waren zogenaamde prefab-woningen, grote delen van de woningen waren in fabrieken al gemaakt om zo in bouwkosten, maar vooral bouwtijd te besparen. Er was in de huizen veel asbest verwerkt, iets waar men toen de gevaren nog niet van kende. De woningen zijn in 1996 allemaal gesloopt en er kwam een groot verschil aan wooneenheden voor terug. De foto is genomen vanaf de Meidoornlaan, richting Vossenweg.
Foto boven circa 1993
19 september 2023 – 65 – Streekziekenhuis
De bovenste foto is van iets voor 1960. Het Streekziekenhuis was toen net gereed en ook de snelweg, de A12, was toen nog maar een paar jaar in gebruik. Het ziekenhuis is gesloopt in ongeveer 2000 en in 2015 kwamen er rijstroken bij op de snelweg. De Boerhavelaan was er nog niet. Bij het huisje rechtsonder stond toen nog de gashouder, reserve om de druk op het gasnet in Bennekom constant te houden. De gashouder is in 1996 gesloopt. Het witte huisje staat er nog, maar nu aan de Boerhavelaan.
Foto boven circa 1960
15 september 2023 – 64 – Kerkhoflaan
Op de foto staat rechts het pand van Piet Rijken, die had er een elektro zaak in. Toen het pand afgebroken moest worden verhuisde de familie Rijken naar de voormalige winkel van Mies van ’t Land, in de punt van de Veenderweg en de Molenstraat. Op deze plek kwam het nieuwe postkantoor, dat inmiddels ook alweer afgebroken is. Nu staan er appartementen en zit onderin een tandarts en een fitnessalon. Op de oude foto zie je erachter nog net de karakteristieke ronde voorkant van Geels, maar toen nog wel zonder verdieping. Geels is nog steeds, maar het grote gebouw erachter was de gymzaal die aan de Berchymschool vast zat, die staat er niet meer, daar is nu de brandweerkazerne.
Foto boven circa 1967
12 september 2023 – 63 – Molenstraat 3
Waarom ik u deze foto laat zien is omdat je hier goed kunt zien hoe een boom groot kan worden.
De boom staat rechts van huize “Annetta” voor aan de Molenstraat. De oude foto dateert van ca. 1920 en daar zijn twee piepkleine boompjes te zien. Nu zijn we ruim honderd jaar verder en zie wat voor een knaap de ene boom is geworden. Ik heb de boom onlangs opgemeten en de omtrek is op een haartje na vier meter!
Er is wel meer te zien op de foto, de schuur links van Annetta is de achterkant van de kruindenierswinkel van Heitink. Die is ca. 1974 gesloopt om het kruispunt met de Edeseweg te verbreden. Het schuine dak ernaast is van het pand waar nu cafetaria “De Molenhoek” in zit.
Foto boven circa 1920
8 september 2023 – 62 – De Hoop
Tot 1962 hadden we een zuivelfabriek met de naam “De Hoop” in ons dorp. Iedereen noemde het hier de melkfabriek, maar de meesten van ons zullen wel weten dat melk niet uit een fabriek komt. De fabriek stond, als je vanuit De Kraats kwam, voor in het dorp op de Veenderweg (nu Molenstraat). Na 1962 werd het pand gebruikt door Kok-Ede, met een groentedistributie (Univers) en opslag en fabricage van papproducten.
In 1985 ging het allemaal tegen de vlakte en kwamen er woningen. Alleen de directeurswoning links van de fabriek bleef gespaard. Op de oude foto zie je nog net de achterkant van de woning, op de nieuwe foto zie je alleen de voorkant.
Foto boven circa 1935
5 september 2023 – 61 – Molenstraat
Dit heet nu helemaal de Molenstraat, maar toen de bovenste foto werd geschoten stond de fotograaf op de Veenderweg. In de punt van de Molenstraat en de Veenderweg stond de winkel van Mies van ’t Land. Achter de winkel was de bakkerij van Mies. Het was dus een bakkerij en kruidenierswinkel. Daar hadden we er vroeger meer van in ons dorp. De winkel en bakkerij zijn gesloopt, maar de huizen die er achter stonden staan er nog steeds. Het eerste huis erachter staat nu op de hoek met het Hackfortsgoed. Helemaal achteraan is nog de winkel van Lieftink te zien, daar zit nu fietsenmaker, sorry 2wielercentrum in. Links is wel alles gesloopt voor nieuwbouw.
Foto boven circa 1974
1 september 2023 – 60 – De Branderij
Aan de Kerstraat zat in vroeger tijden een koffiebranderij. Deze was van de bekende Bennekomse familie Van Silfhout. Op de Kerkstraat waren de branderijen, de magazijnen en de expeditie. Aan de Dorpsstraat (nu nr. 48) zat de winkel. Tot voor kort stond hier de naam “De Branderij” op de gevel aan de Dorpsstraat, nu weet u waarom. Helaas is de naam van de gevel, misschien komt hij nog een keer terug.
Ongeveer op de plek van de koffiebranderij aan de Kerkstraat staat nu het pand “De Silverborch”, met winkels en erboven appartementen.
Foto boven: jaartal onbekend
29 augustus 2023 – 59 – Breukelderweg
Zie ook de vorige Bennekomwasenis.
Niet echt een Bennekomwasenis maar een Bennekomisnogsteeds.
We hadden vroeger in Bennekom een Breukelderweg, dat was toen denk ik de langste weg van Bennekom. Na de aanleg van de nieuwe Edeseweg, rond 1850, werd de weg in twee stukken gedeeld, en sloten de afzonderlijke delen van de weg niet meer aan. We kregen een oostelijk en een westelijk gedeelte en elk gedeelte kreeg zijn eigen naam.
Niet alleen de naam, maar ook de schrijfwijze verschilt. Zo is het officieel de Oost-Breukelderweg en de West Breukelderweg. De ene met, de ander zonder koppelstreepje. Alleen heeft men in Bennekom dit voor de Oost-Breukelderweg niet consequent uitgevoerd. Op de straatnaamborden komt zowel Oost-Breukelderweg als Oost Breukelderweg voor. Het hoe en waarom is mij niet duidelijk.
25 augustus 2023 – 58 – Viermorgenweg
Er verandert van alles in en om ons dorp. Een van de veranderingen die onlangs plaatsgevonden heeft is de naamsverandering van de Viermorgenweg, of zoals het tegenwoordig is, de Vier-Morgenweg.
Wanneer dit aangepast is, en waarom is me onduidelijk. Wel is het zo dat het onlangs uitgevoerd is, en men bij de vervanging maar twee van de drie straatnaamborden vervangen heeft. U kunt de beide straatnaamborden nu nog steeds zo aantreffen.
Het lijkt me ook allemaal taalkundig niet helemaal in de haak. Een morgen is een oppervlaktemaat, en dat schrijft je met een kleine letter en het koppelstreepje hoort er volgens mij ook niet tussen.
Ik vraag me af of de bewoners gecompenseerd worden in het rondsturen van adreswijzigingen.
21 augustus 2023 – 57 – eerste na de zomerstop – Boerenleenbank
Rond 1952 kwam de eerste spaarbank in Bennekom. Een statig pand werd gebouwd op de hoek van de Acacialaan en de Edeseweg. Met fraaie letters stond de tekst “BOERENLEENBANK” op de gevel.
De Boerenleenbank ging samenwerken met de Raiffeisenbank en verhuisde naar de plek van de voormalige pastorie naast de oude kerk. In dit pand kwam de CBTB, Christelijke Boeren en Tuinders Bond. De CBTB ging over in Alfa accountants. Alfa is afgelopen December verhuisd naar Ede, sindsdien staat het pand leeg. In de afgelopen 70 jaar is er aan de buitenkant weinig veranderd. De buitenkant werd wit geschilderd, in de zolder kwamen dakramen, de schoorsteen midden op het dak verdween.
Foto boven gemaakt circa 1962
14 juli 2023 – 56 – laatste voor de zomerstop – Dorpsstraat
Plaatjes van de Dorpsstraat doen het altijd goed. Er veranderde veel, maar ook veel bleef hetzelfde. Dorpszicht, de Bruna en het pand van Geniet en Trendiez zijn hier beeldbepalend en geven een mooie sfeer aan dit stukje Dorpsstraat. Er zijn nogal wat bomen bijgekomen zodat er voor de nieuwe foto nogal wat aan het zicht onttrokken is. De foto is van voor 1927, de Gereformeerde kerk staat er nog niet.
Foto boven gemaakt voor 1927
11 juli 2023 – 55 – Postkantoor
Het Postkantoor in de Dorpsstraat, waar nu een horeca met de naam “Het Oude Postkantoor” in zit, heeft als postkantoor dienst gedaan tot 1978. Het was te klein geworden en voldeed niet meer aan de eisen van die tijd. Er kwam een nieuw postkantoor op de hoek Algemeer met de Kerkhoflaan.
Ook het nieuwe postkantoor is al weer verleden tijd. Het werd afgebroken in 2005. Voor postzaken kunnen we nu naar de Bruna en voor de postbestellers, de moderne naam voor postbodes, is er een ruimte op het industrieterreintje aan de Kaardebol.
Foto boven circa 2005
7 juli 2023 – 54 – Losplaats
Zie ook de omschrijving bij de vorige Bennekomwasenis.
Naast de Boerenbond op de Acacialaan was de losplaats. Een rangeerterrein met rails en wissels. Op de losplaats stonden de treinwagons die (voornamelijk) gelost moesten worden. Er was ook een aftakking naar de Landbouwbelang, of in de volksmond de Boerenbond genaamd. De rails van die aftakking liggen net rechts binnen het hek op het terrein van de Boerenbond.
Op de bovenste foto zien we een diesellocomotief van de NS uit de 2400 serie. Die loc werd de laatste jaren van het treinverkeer door Bennekom meestal gebruikt om de wagons te verplaatsen. In 1970 werden de rails allemaal weggehaald en kwam hier een speelveld voor de jeugd. In 1973 kwam hier het voor het eerst het Kinderdorp. Rond 1979 kwamen hier 2 straten met woningen.
De foto’s zijn genomen op de splitsing van de Acacialaan en de Schoolstraat, kijkrichting noord, naar de Heidelaan.
Foto boven circa 1965
4 juli 2023 – 53 – Landbouwbelang
De Landbouwbelang was een coöperatieve vereniging die voor de boeren grootschalig producten inkocht en verwerkte. Voornamelijk veevoeders maar ook bijbehorende producten als zaai- en pootmateriaal. Aanvankelijk in 1920 gebouwd op een lap grond ver buiten de bebouwde kom. Maar zoals op veel plaatsen gebeurde, de dorpskern breidde uit en de Boerenbond, zoals de Landbouwbelang hier genoemd werd, kwam midden in een woonwijk te liggen. Veel verkeer, stof en stank zorgde voor problemen. Ruimte voor uitbreiding was er wel, maar dat zou de overlast in de buurt alleen maar vergroten. In 1979 werd het bedrijf verplaatst naar Wageningen en werd het hele complex gesloopt, waarna de ruimte beschikbaar kwam voor woningbouw.
Aan de westkant (rechts op de foto’s) is nog een braakliggend stukje terrein. Daar was de losplaats, een spoorwegemplacement met rails en wissels. Daar werden de spoorwegwagons geladen en gelost. In 1973 werd op die plek het 1e Kinderdorp gehouden.
Op de oude foto is ook nog het waaggebouwtje te zien en rechtsboven kan je nog net het gebouw van de Boerenleenbank zien.
Foto boven circa 1977
30 juni 2023 – 52 – Eikenlaan
De winkeltjes aan de Eikenlaan, zo staat het hier bekend bij vele Bennekommers. Er zijn hier drie winkels die rond 1958 gebouwd zijn. Oorspronkelijk waren de drie winkels (van links naar rechts) een tabaksspeciaalzaak ’t Vosje van Wijgman, de textielwinkel van Van de Heuvel, en een VIVO kruidenierszaak van Van Hal.
Veel veranderde er niet in de jaren erna, de bomen groeiden fors en op de plek van het perkje kwam een klein speeltuintje. We kijken tegenwoordig vrijwel allemaal TV via een internetachtige verbinding, dus de antennes zijn van de daken verdwenen.
Foto boven circa 1965
27 juni 2023 – 51 – Achterstraat
Op de hoek van de Achterstraat en de Veenderweg had Derk Haalboom zijn fietsenzaak.
Een winkel met fonkelnieuwe fietsen en bromfietsen en een werkplaats voor reparatie aan deze tweewielers. Ook verkocht men er (tweetakt)benzine voor de bromfietsen. Toen het ongeveer halverwege de 70er jaren van de vorige eeuw hier woonhuizen moesten komen moest de winkel tegen de vlakte. Derk zette zijn zaak voort aan de Edeseweg, de Veenderweg kreeg de naam de Molenstraat, en het stukje weg dat je links nog ziet was toen de Achterstraat, maar heet nu Van Brienenstraat.
Foto boven circa 1960
23 juni 2023 –50 – Molenstraat
Als je op de hoek van de Veenderweg (nu Molenstraat) en de Soetendaalseweg, op de plek van de vorige Bennekomwasenis was, en je een halve slag omdraaide dan keek je tegen deze boerderij aan. Het was de boerderij van de gebroeders Det en Peep Achterstraat. Een echt Gelderse boerderij met kippenschuren, varkensschuur en hooiberg. Zo ongeveer halverwege de 70er jaren van de vorige eeuw moest het boerderijtje tegen de vlakte en kwamen er woonhuizen. De Veenderweg kreeg hier de naam Molenstraat, en waar het boerderijtje ooit stond is nu ongeveer de Torckstraat.
Foto boven circa 1960
20 juni 2023 –49 – Soetendaalseweg
De Soetendaalseweg is vroeger geen erg belangrijke weg geweest, dat is wel te zien aan de foto uit ca. 1960. Toen was dit gedeelte van de Soetendaalseweg nog niet geasfalteerd, een zandweg dus. Tot groot verdriet van de bewoners, die in natte tijden met modder en in droge tijden met stofoverlast te maken hadden. Dit stuk van de Soetendaalseweg, tot aan de huidige Halderweg is in 1963 geasfalteerd en gelijk met deze werkzaamheden werd er ook riolering aangelegd. Dat had men in dit deel van de straat ook niet.
De elektriciteitsvoorziening was hier ook nog bovengronds, te zien aan de masten langs de weg. Men had al wel straatverlichting, maar een trottoir ontbrak ook.
Kommer en kwel voor deze straat.
Foto boven circa 1960
16 juni 2023 –48 – Laarweg
Dit deel van de wijk is ongeveer 1961 gebouwd, voor die tijd stond er hier en daar een boerderijtje en was er bouwland. Er kwamen huizen en de Ichthuskerk werd er gebouwd. Op dit hoekje kwam een klein perkje, daar is nu een peuterspeelplaatsje. Er werden toen ook een paar bomen geplant. Goed te zien is hoe een boom in 60 jaar kan groeien.
Foto boven circa 1965
13 juni 2023 –47 – Bakkerstraat deel 3
(zie ook de vorige twee Bennekomwasenis)
Op de hoek van de Krulweg en de Bakkerstraat had bakker Bothof zijn bakkerij. Ongeveer in 1977 kwam hier accountantskantoor Zeegers (later Zeegers-Versteeg) in. In 1999 werd het pand afgebroken en kwamen er appartementen.
Op de foto’s is op de achtergrond nog net de bakkerij van Van Dusschoten (uit de vorige Bennekomwasenis) te herkennen.
De weg links is de Krulweg, recht vooruit de Bakkerstraat.
Foto boven circa 1950
9 juni 2023 –46 – Bakkerstraat deel 2
(zie ook de vorige Bennekomwasenis)
Aan de Bakkerstraat, op de hoek met de Brinkstraat, had bakker Van Dusschoten zijn bakkerij. Deze bakkerij ging, zoals dat zo vaak ging, over van vader op zoon. Het oude pand is ongeveer 1932 gesloopt en op dezelfde locatie kwam het huidige pand. Daardoor is er niets meer van vroeger te herkennen op de foto. In het nieuwe pand was tot ongeveer 1962 een bakkerij gevestigd van de Van Dusschotens.
Ter oriëntatie: de weg schuin links is de Brinkstraat, de weg schuin rechts de Bakkerstraat. En net zo als de bakker uit de vorige Bennkomwasenis staat dit pand officieel niet op de Bakkerstraat maar op de Brinkstraat.
Foto boven circa 1913
6 juni 2023 –45 – Bakkerstraat deel 1
De Bakkerstraat heet niet voor niets Bakkerstraat, in vroeger tijden waren er maar liefst drie bakkers die brood bakten en aan deze straat woonden.
In dit pand op de hoek van de Edeseweg en de Bakkerstraat was de winkel van bakker Aalbers. Wanneer bakker Aalbers er brood bakte heb ik niet kunnen achterhalen, maar dit pand is in 1920 gebouwd. Je kunt wel aannemen dat Aalbers er toen begonnen is. Nu zit hier de Bistro Le Steak in. In essentie is er niet veel aan het pand veranderd, vergelijk de plaatjes maar eens. Vrijwel alle tierlantijntjes aan het pand zitten er nog steeds op.
Eigenlijk staat dit pand aan de Edeseweg, maar een bakker aan de Bakkerstraat klinkt toch veel beter?
Foto boven circa 1925
2 juni 2023 –44 – Boerderij de Swaen
De Boerderij De Swaen staat aan de Dijkgraaf, tegenover de warme bakker. Volgens de muurankers is deze boerderij uit 1617 en is daarmee als bouwwerk een van de oudste boerderijen van ons dorp. Er wordt geen agrarische functie meer uitgeoefend, dat kan niet meer in zo’n oud gebouw.
Er is een leilinde doodgegaan, daar is een nieuwe voor gekomen, maar die moet nog heel wat jaartjes mee gaan voordat hij net zo groot is als de andere. Ook de hooiberg, die vroeger bij vrijwel elk boerderij stond is weggehaald omdat deze geen functie meer had.
Foto boven circa 1905
30 mei 2023 –43 – Heerdlaan
Een stukje Heerdlaan, kijkend in noordelijke richting. Op het kruispunt is links en rechts de Algemeer, links is nog net een stukje van de Ontmoetingskerk te zien.
In al die jaren weinig veranderd, alleen het huis middenvoor kreeg een dakkapel en de boom werd groter en dikker.
Foto boven circa 1965
26 mei 2023 –42 – Algemeer
Mooi is dit stukje van de Algemeer, er veranderde maar weinig in de afgelopen zeventig jaar. Vergelijk de foto’s maar eens. Het ziet er allemaal nog hetzelfde uit, alleen waren er in de jaren 50 van de vorige eeuw nog weinig auto’s in Bennekom te vinden. De bomen die er stonden zijn nog niet zo erg lang geleden gerooid en de elektriciteitsvoorziening was toen nog bovengronds gezien de elektriciteitspalen langs de weg. Van straatverlichting had men toen in de Algemeer nog geen weet.
Foto boven circa 1950
23 mei 2023 –41 – Selterskampweg – Algemeer
De fotograaf staat voor deze foto’s op de Bornweg en kijkt zo de Algemeer in, met links en rechts de Selterskampweg. Deze wegen waren een goede honderd jaar geleden nog allen onverhard! Op de oude foto kun je nog net het daggelderswoninkje zien, dat nu nog steeds rechts op de Algemeer staat.
Rechts voor is er een huis bij gekomen en wat links op de Algemeer staat is afgebroken.
Op de oude foto kun je ook nog net de toren van de oude kerk zien, die kun je op de nieuwe foto net niet meer zien, maar als je op de plaats van de fotograaf gaat staan als er geen blad aan de bomen zou zitten, dan zou je met wat moeite nog de kerktoren kunnen zien.
Foto boven circa 1930
19 mei 2023 –40 – De dikke boom –
Deze dikke boom, een linde, staat op de Driestweg 7, bij boerderij “De Dikke Boom”, zie hiervoor ook de vorige Bennekomwasenis.
Wanneer deze boom geplant is weet niemand, maar de Van Steenbergens wonen hier al zo’n vijf eeuwen. Misschien hebben zij, toen ze hier de boerderij kochten, de boom gepoot. Zo kan deze boom de oudste boom van Bennekom zijn. De linker foto is al meer dan een eeuw geleden genomen en daar is de boom al een flinke knaap. Vergelijk de afmetingen maar eens met de mensen die er bij staan! De boerderij heeft het een en ander meegemaakt, maar de boom is ook niet ongeschonden uit de strijd gekomen. De boom is enkele malen door de bliksem getroffen en heeft een keer in brand gestaan. Het leek erop dat deze brand de boom fataal zou worden, er zat weinig leven meer in. Door de brand is de onderstam in twee delen gesplitst, waarvan het ene deel dood gegaan is, en het andere deel wonderbaarlijk weer uitgelopen is. Of de boom het nog vijf eeuwen uit zal houden, ik kan het u niet vertellen.
Foto boven circa 1900
16 mei 2023 –39 – Driestweg 7
Deze boerderij is het pand met de meeste namen, namelijk Groot of Hoog Steenbergen, Steenbergens Bouwhof, Wulvengoed en de Dikke Boom. De “De Dikke Boom” is van deze namen wel de bekendste. De naam komt door de dikke linde die er op het erf staat. De boerderij is in de nadagen van de 2e wereldoorlog door de Duitse bezetter platgeschoten om zo schootsveld te krijgen.
Na de oorlog is de boerderij in ongeveer dezelfde stijl weer opgebouwd. De boerderij heeft eeuwen aan de Langesteeg gestaan, maar toen dit deel van deze weg in 1989 de naam Driestweg kreeg, moesten de bewoners verhuiskaarten schrijven zonder in te hoeven pakken. Het pand bleef wel hetzelfde huisnummer houden.
Foto boven circa 1910
12 mei 2023 –38 – Driestweg
Hier op de oude foto is het kruispunt van de Langesteeg met de Nieuwe Wageningseweg.
Ook hier veranderde van alles. De Nieuwe Wageningseweg werd in 1988 de Dr. W. Dreeslaan. Om het toenemende autoverkeer te ontlasten werd de Dr. W. Dreeslaan in 1989 van 2 rijstroken verbreed naar 2 x 2 rijstroken. Gelijk met deze aanpassing moest het aantal oversteekplaatsen verminderen, daarom werd dit kruispunt gesloten. De Langesteeg bestond door de afsluiting van dit kruispunt uit twee losse stukken. Het oostelijke stuk kreeg toen een andere naam, de Driestweg.
De schuur aan de overkant van de Dreeslaan is afgebroken, daar staan nu de bedrijfsgebouwen van Busser. De Boerderij rechts staat er nog, maar is door de toenemende bomengroei bijna aan het zicht onttrokken.
Foto boven circa 1982
9 mei 2023 –37 – De Maat
Door de veranderingen in Bennekom is hier in deze situatie niets meer hetzelfde gebleven.
Als je, toen de bovenste foto werd genomen, vanuit het dorp naar De Kraats ging, en je nam de Veenderweg, dan ging die weg bij de Halderbrinkweg over in de Langesteeg. Net op deze hoek stond een boerderij van Van Steenbergen, maar iets verder stond rechts nog één boerderij, de boerderij “De Maat” van de familie Van Beek. Daarna was er tot aan de Nieuwe Wageningseweg alleen maar weiland.
Neem je heden ten dage dezelfde route, dan ga je over de Molenstraat. Zo’n 150 meter na de Halderbrinkweg, die geen weg maar fietspad is, buigt de weg naar rechts en ben je net voor de bocht bij dit huis, “De Maten”, die vernoemd is naar de voormalige boerderij die op ongeveer deze plaats stond, voorbij gekomen. Om de oude route te vervolgen moet je nu de Driestweg nemen en kom je verderop bij de Dr. W. Dreeslaan.
Rechts is geen weiland meer te zien, het staat allemaal vol met huizen en kleine industrie.
Resume: een stuk Veenderweg werd Molenstraat, een stuk van de Langesteeg werd Driestweg, de Halderbrinkweg werd fietspad, de boerderij “De Maat” werd woonhuis “De Maten”, de Nieuwe Wageningseweg werd Dr. W. Dreeslaan en op de weilanden kwam woningbouw en klein industrie.
Foto boven circa 1950
5 mei 2023 –36 – Schoonhoven
Deze boerderij dateert van 1897 en is een afsplitsing van de oude boerderij Schoonhoven, die achter deze boerderij staat. Die afsplitsing vond plaats rond 1857. De toen gebouwde boerderij brandde tot twee maal toe af. De huidige boerderij, die er nu staat, is gebouwd in 1897. In 1925 werd er aan de westzijde (op de foto rechts) een stukje bij de boerderij aangebouwd. De jongste zoon zette de boerderij voort en de ouders gingen in het nieuwe gedeelte wonen. Ook deze boerderij is geen echte boerderij meer, er wordt geen koe meer gemolken.
Foto boven: Familiearchief Van Eck, circa 1914
2 mei 2023 –35 – Brug over de Dijkgraaf
De brug over de dijkgraafsloot is de belangrijkste brug over water van Bennekom. De oude brug dateert van ca. 1872 en is in de meidagen van 1940 door het Nederlandse leger opgeblazen. Dat is met nog een paar bruggen in de dijkgraafsloot gebeurd, bij De Krommesteeg en bij de Wageningse Plassteeg. Zo probeerde men de Duitse opmars te vertragen. Het was allemaal nutteloos, het Duitse leger maakte helemaal geen gebruik van deze wegen. Na deze meidagen moest het allemaal weer gerepareerd worden. Alleen op deze plek kwam een echte betonbrug, op de andere twee locaties repareerde men dit met een duiker.
Foto boven: Familiearchief Van Eck, circa 1914
28 april 2023 –34 – Hoekelum
Over de beek bij kasteel Hoekelum liggen twee houten bruggetjes. Omdat ze van hout zijn is de levensduur beperkt. Het bruggetje op de bovenste foto zal vast al eerder ook enige keren vervangen zijn. Het bruggetje op de nieuwe foto ziet er dan ook iets anders uit en ligt wat lager in de beekbedding. Of het precies dezelfde locatie is, valt nu niet meer te achterhalen. Ziet u op de oude foto dat de beekbedding droog is? Ruim honderd jaar geleden was de wateraanvoer ook al niet altijd meer gegarandeerd. Nu wordt dat ondervangen door een klein pompje dat op de plek van de spreng een paar meter onder de grond het grondwater naar boven pompt zodat er altijd water door de beek stroomt.
Foto boven circa 1900
25 april 2023 –33 – Hogeweg 8
Een beetje vreemde situatie, we hebben in Bennekom een pand met adres Hogeweg 8A maar er is geen Hogeweg 8. Het bestond wel, het staat op de bovenste foto. Vanuit de Lindelaan keek je zo tegen dit woonhuis aan. Het is gesloopt om zo de Lindelaan te kunnen verlengen tot aan de Commandeursweg.
Foto boven circa 1960
21 april 2023 –32 –
“Bennekomwasenis”: Mans
Het zal omstreeks 1925 geweest zijn dat bouwvakkers hier volop aan het werk waren om een pand aan de Schoolstraat 20 te bouwen. Het word de kruidenierswinkel van Snetselaar, de voorloper van de huidige Plus supermarkt in ons dorp. In 1967 verhuisde de winkel van Snetselaar naar de hoek Dorpsstraat-Kerkstraat en begon daar met de eerste supermarkt in ons dorp. Thans is dit pand in gebruik door Cor Mans Binnenhuisvormgeving.
Het pand kreeg een luifel, en de ramen aan de staatkant zijn veranderd, maar in essentie is het pand grotendeels gelijk gebleven. Kijk ook eens naar de bouwvakkers, staan ze er niet allemaal keurig netjes gekleed op? Aan de hoop stenen te zien komen er veel stenen uit een vorig pand, hergebruik was toen ook gebruikelijk. Let vooral ook eens op de steigers, erg veilig was het allemaal niet.
Foto boven circa 1925
18 april 2023 –31 –
“Bennekomwasenis”: Kraatsschool
Eigenlijk is het “De School met de Bijbel”, maar vrijwel iedereen heeft het over ”De Kraatsschool” omdat de school in het buurtschap De Kraats staat. Het is een Protestants-Christelijke school, die niet op een specifieke kerk gebaseerd is. De school staat hier al meer dan 110 jaar en is daarmee het oudste schoolgebouw van Bennekom. Het huis rechts naast de school was de woning van de bovenmeester, nu behoort het niet meer tot de school.
Foto boven circa 1915
14 april 2023 –30 –
“Bennekomwasenis”: Nassauschool
Omstreeks 1958 kwam de Nassauschool gereed. De school was nodig omdat de Oranjeschool te klein werd om alle leerlingen goed les te kunnen geven. De Oranjeschool is inmiddels afgebroken en de Nassauschool heeft de laatste jaren officieel een andere naam gekregen, eerst kreeg het de naam “De Wingerd” en thans heet het “De Plataan”. Voor de meeste Bennekommers blijft het echter de Nassauschool.
Wat opvalt als ik de situaties van nu vergelijk met die van toen is dat men vroeger niet bang was dat de leerlingen wegliepen, er kwam een hek om de school!
Foto boven circa 1966
11 april 2023 –29 –
“Bennekomwasenis”: Commanderij
Omstreeks 1922 kwam dit schoolgebouw gereed. Het kreeg de naam “De School met den Bijbel” maar werd in Bennekom de Gereformeerde school genoemd. In 1976 kwam er een nieuwe school voor in de plaats, de Julianaschool, die een paar honderd meter verderop de Commandeursweg staat. De oude school wordt nu onder andere gebruikt door verschillende verenigingen en er worden cursussen aangeboden.
Het gebouw ziet er nog net zo uit als 100 jaar geleden, alleen al het bijzondere op het dak is er afgehaald.
Nog twee weetjes:
Tot 1976 hadden we twee “Scholen met de(n) Bijbel”, nu nog één.
De school stond aanvankelijk aan de Veenderweg, maar staat nu aan de Commandeursweg.
Foto boven circa 1923
7 april 2023 –28 –
“Bennekomwasenis”: Gymzaal bij de Berchymschool
Naast de Berchymschool (zie ook de vorige Bennekomwasenis) was ook een gymzaal. Daar kregen de leerlingen gym of lichamelijke opvoeding. De gymzaal was niet alleen voor de naastgelegen Berchymschool, maar ook voor de kinderen van de 75 meter verder gelegen Oranjeschool. Ik heb zelf op de Oranjeschool les gehad en kan me nog herinneren dat we in een optochtje van de school naar de gymzaal liepen. We zongen dan: “Eén, twee, in de maat, anders wordt de juffrouw kwaad, – maar de juffrouw wordt niet kwaad, want ze is van is van ijzerdraad”. Dat zong je niet te hard, de juf mocht het niet horen! We gingen dan via de deur, die je net rechts van de auto ziet, naar binnen. Daar waren de kleedruimte, in mij herinneringen allemaal niet even fris.
Op de nieuwe foto is geen steen meer te zien van de oude situatie, het is allemaal afgebroken. Op deze plek is nu de brandweerkazerne en het Bergakkerplein.
Foto boven circa 1965
4 april 2023 –27 –
“Bennekomwasenis”: Berchymschool
Dit zal een van de oudste schoolgebouwen van ons dorp geweest zijn, vermoedelijk uit ongeveer 1860. Nadat het gebouw te oud werd, kwam er rond 1910 een nieuwe school, net naast deze school (zie ook de vorige Bennekomwasenis). Tot ongeveer 1920 konden de meeste schoolkinderen van Bennekom zonder aanzien naar deze nieuwe school. Daarna veranderde dat, de Hervormden eisten een eigen school op. De oude school werd wat opgeknapt en hier ging men leerlingen lesgeven die in de Hervormde school zich niet meer thuis voelden. Er is verschillende malen aan het gebouw verbouwd en lokalen toegevoegd. Rond 1950 kreeg de school de naam Berchymschool, maar onder Bennekommers bleef de naam Openbare school gangbaar. Rond 1980 werd het gebouw afgebroken en op de plaats van de school en het schoolplein kwam er een gymzaal, die in 2020 omgebouwd werd tot de huidige brandweerkazerne. De bomen van toen staan er nog steeds, als die eens spreken konden….
Foto boven circa 1970
31 maart 2023 –26 –
“Bennekomwasenis”: Hervormde school
Dit is een van de oudste foto’s die onze vereniging heeft van een schoolgebouw in Bennekom.
Oorspronkelijk gebouwd als algemene school, maar rond 1920 vonden de hervormden dat ze een eigen school moeten hebben, zonder andersgezinden. Zij waren veruit in de meerderheid en vonden daarom dat de school voor hen was. Vanaf dat moment wordt dit de Hervormde school. Eind jaren 50 is het leerlingaantal zo groot dat er een 2e hervormde school moest komen in Bennekom. Om naamsverwarring te voorkomen krijgt deze school de naam Oranjeschool. In 1999 is de school afgebroken en kwam er dit gebouw.
Wilt u meer weten over de schoolstrijd in Bennekom? Andere tijden heeft er een in 2002 een T.V. programma van gemaakt, terug te kijken op: https://anderetijden.nl/aflevering/538/Schoolstrijd
Foto boven circa 1921
28 maart 2023 –25 –
“Bennekomwasenis”: Boekelo
De trots van onze Historische Vereniging is de oude havezate of boerderij Boekelo. Hier stond de wieg van onze vereniging. De boerderij zou net na de 2e wereldoorlog gesloopt worden, het was oud en vervallen en had nogal wat oorlogsschade opgelopen. Max van Hoffen, een van de grondleggers van onze vereniging, wist nog net op tijd de sloop te voorkomen en wist in zeer korte tijd geld bij elkaar te krijgen waardoor een grondige restauratie mogelijk werd. Dankzij kordaat optreden van Van Hoffen kunnen we nu nog genieten van deze boerderij.
Als je de foto’s goed bekijk dan zie je nogal wat verschillen tussen de twee plaatjes. De ramen en luiken zijn in de nieuwe uitvoering wat ouderwetser. Ook kwam er een andere schoorsteen op. Hoe de voordeur is geworden is niet te zien, die is aan het zicht onttrokken door de waterput.
Foto boven circa 1943
24 maart 2023 –24 –
“Bennekomwasenis”: Edeseweg – Vossenweg
Om plaatjes van vroeger te zien hoeven we niet altijd ver terug in de tijd. Hier zien we het kruispunt van de Edeseweg met de Vossenweg, om het verkeer te reguleren stonden daar verkeerslichten.
Het is nog maar net 25 jaar geleden dat de verkeerslichten plaats moesten maken voor een rotonde. Velen van u zullen zich de verkeerslichten nog wel kunnen herinneren en wellicht ook de lange tijd die het duurde voordat de rotonde helemaal klaar was.
Foto boven circa 1983
21 maart 2023 –23 –
“Bennekomwasenis”: Villa Delborgo
Op de Edeseweg stond deze fraaie villa Delborgo, laatstelijk bewoond door de huisarts Ferguson met zijn familie. Aan het einde van de 2e wereldoorlog vermoedden de geallieerden dat er een Duitse zender in het huis was ondergebracht en werd het huis gebombardeerd. Er bleef niets van het huis over. De Bennekomse bevolking was toen geëvacueerd, zodat er geen Bennekomse slachtoffers waren. Over Duitse slachtoffers en of er echt een zender in het huis was, is mij niets bekend. In 1958 kwamen op de plaats van het huis drie flats. Het was de eerste hoogbouw van ons dorp.
Foto boven circa 1900
17 maart 2023 –22 –
“Bennekomwasenis”: West Breukelderweg
De bovenste foto komt uit ongeveer 1960, maar zou zomaar tien jaar eerder of tien jaar later genomen kunnen zijn. Jarenlang is er weinig veranderd op deze plek, totdat net na de eeuwwisseling de wijk De Breukereng gebouwd werd. Gesloopt is er niet veel, maar wel heel veel bijgebouwd.
Het 1e huis links (het 3e op de onderste foto) noemden wij het huis met het rode dak, omdat er in dit stuk van de West Breukelderweg alle huizen zwarte dakpannen hadden, behalve deze. Inmiddels zijn de dakpannen van dit huis een keer vervangen, ze zijn niet meer rood.
Op de bovenste foto is ook nog net het Kerkpad te zien, het paadje naar de Van Balverenweg, dat er ook nog steeds is, helaas was dat paadje niet meer op de nieuwe foto te krijgen
Foto boven: Familiealbum Van Holland circa 1960
14 maart 2023 –21 –
“Bennekomwasenis”: Halderbrinkweg
Hier in dit boerderijtje woonde de familie Van Holland met hun 17 kinderen tellend gezin. Van Holland was in het dagelijks leven petroleumverkoper, of petrolieboer op z’n Bennekums. Hij ging met paard en wagen de Bennekommers langs die petroleum nodig hadden. De petroleum gebruikte men voor verlichting en, toen er nog geen elektrisch licht was, voor het koken en vooral voor het warm houden van etenswaar. In menig huishouden stond een 1, 2 of 3 pits petroleumstel.
Ook verkocht de heer Van Holland kleine huishoudelijke benodigdheden aan huis. Thuis had hij ook nog een klein boerderijtje met wat koeien. Zo ging dat in die tijd. De boerderij met hooiberg stond met de achterkant naar de weg, het woongedeelte, de voorkant van het boerderijtje, was van de weg af gericht, dat was voor de bedrijfsvoering makkelijker. Er stonden hier aan de Halderbrinkweg nog een paar van deze kleine boerderijtjes. Rond 1977 is het hier vrijwel allemaal gesloopt voor nieuwbouw. Een groot deel van de oude Halderbrinkweg is gespaard gebleven. Leuk weggetje om eens door te fietsen.
Foto boven: Familiealbum Van Holland circa 1970.
10 maart 2023 –20 –
“Bennekomwasenis”: Bennekom Dorp
Vanuit de bovenverdieping van Hotel “Neder Veluwe” kon je een mooie overzichtsfoto van ons dorp maken.
Van dat uitzicht zijn dan ook vele ansichtkaarten gemaakt, die dan bij Van Slooten te koop waren. Deze kaarten werden dan door de vakantiegasten over heel Nederland verspreid . Toen deze foto gemaakt werd had het hotel nog een zogenaamde overtuin, een tuin aan de overkant van de weg. Dat kwam meer voor, ook Huize Erica en Selterskamp hadden een overtuin. De rails voor het trammetje liggen er nog en de boerderij van Folmer staat nog prominent in ons dorp. Mooi is ook de moerascipres op de foto. Een bijzondere boom, die vele veranderingen in het centrum van ons dorp meegemaakt heeft.
Foto boven circa 1935
7 maart 2023 –19 –
“Bennekomwasenis”: Dorpszicht
Hebben we aan de ene kant van de Dorpsstraat Dorpzicht, aan de andere kant was er Dorpszicht, het scheelt maar één lettertje. Dorpszicht was het woonhuis van de familie Van Daalen. De heer Van Daalen was een prominent figuur die veel voor de Bennekomse samenleving heeft gedaan. Op de plaats van het woonhuis en imposante tuin is na de 2e wereldoorlog hier het Bart van Elstplantsoen aangelegd. Aan de weg rechts, die toen nog de Groenesteeg heette, is nu de ijssalon en drukkerij “Modern”.
En het slootje achter de kinderen? Dat was toen de rioolwaterafvoersloot. Je moet er niet meer aan denken wat voor een stank dat, met name in de zomermaanden, geweest moet zijn. Een weetje: Rond 1939 kreeg Bennekom een echte riolering, met ondergrondse buizen. Het vuile rioolwater ging echter ongezuiverd via sloten naar de Grift. In 1969 kwam er de rioolwaterzuiveringsinstallatie aan de Dreeslaan. Maar het moest tot ongeveer 2002 duren voor dat ook het hele buitengebied van Bennekom aangesloten zou zijn op een rioolstelsel.
Foto boven circa 1930
3 maart 2023 –18 –
“Bennekomwasenis”: Dorpzicht
Midden in ons dorp staat al sinds mensenheugenis Dorpzicht. De oudere Bennekommers zullen het nog wel kennen als café. Het etablissement werd door de Bennekommers meestal naar de uitbater genoemd, café of zaal Bothof. Maar wat weinig Bennekommers zich nog kunnen herinneren, het is ook een hotel geweest, maar tot wanneer dat geweest is heb ik niet meer kunnen achterhalen. Na Piet Bothof werd Jan Mak de uitbater en rond 1975 kwam er een Chinees-Indisch restaurant in dat velen van ons kennen als “De Chinees”.
Nu wordt het ingrijpend verbouwd, boven komen appartementen en onder komt een grand-café.
De buitenkant blijft gelukkig zijn oude allure uitstralen.
Foto boven circa 1960
Foto onder 2020
28 februari 2023 –17 –
“Bennekomwasenis”: De Biesterbos
De Biesterbos, (soms de Bijsterbos of de Bysterbos genoemd) aan de Selterskampweg is omstreeks begin 20e eeuw gebouwd als woonhuis. Het is daarna verschillende malen van bestemming veranderd. Het is een pension geweest, vervolgens een hotel, nog even een dependance van de openbare Berchymschool en vanaf 1968 een opvanghuis van Philadelphia. Sinds 2016 is het een appartementencomplex en is er een huisartsenpraktijk.
Zie ook hoe de beplanting in de afgelopen eeuw gewijzigd is, het was toen een kale vlakte met maar een paar bomen. Aan de voorzijde van het gebouw is in de jaren niet zo veel veranderd, de schoorstenen zijn er van afgehaald, er kwamen twee erkertjes op het dak en de naam kwam op de gevel.
Foto boven circa 1927
24 februari 2023 –16 –
“Bennekomwasenis”: Hotel Neder Veluwe
Hotel Neder Veluwe stond prachtig aan het einde van het toenmalige dorp. Als je met de tram ging, dan reed je er een stukje recht op af, om vervolgens een bocht te maken en de Bovenweg in te gaan.
Rechts, waar nu het Bart van Elst Plantsoen is, stond het huis van de familie Van Daalen.
Nadat het hotel al een paar jaar leeg stond is het nog gebruikt om Vietnamese bootvluchtelingen op te vangen. In 1985 is het etablissement gesloopt om plaats te maken voor een appartementencomplex dat de naam van het voormalige hotel kreeg.
Foto boven circa 1910
21 februari 2023 –15 –
“Bennekomwasenis”: Selterskamp
Op de Selterskampweg met de hoek van de Prins Hendrikweg stond Hotel Selterskamp. Bij het hotel hoorde ook het er achter gelegen café-restaurant “De Oude Schouw”. Het is allemaal gesloopt en er kwamen woningen. Het nieuwe huis rechts heeft nog wel de toepasselijke naam “De Schouw”.
Foto boven circa 1960
17 februari 2023 –14 –
“Bennekomwasenis”: Hotel Keltenwoud
Het hotel Keltenwoud stond op de plaats waar nu Residence het Keltenwoud is, aan de Dikkenbergweg, met de achteringang aan de Heinrich Witteweg. Het hotel is in 1932 gebouwd en sloot in 2000 de deuren. Het werd met de grond gelijk gemaakt en in 2005 kwamen er negen appartementen voor in de plaats. Het was het laatste echte hotel van Bennekom.
Op de foto is de weg voor van links naar rechts de Dikkenbergweg.
Foto boven circa 1933
14 februari 2023 –13 –
“Bennekomwasenis”: Hotel Groenewoud
Na dat in de nadagen van de 2e wereldoorlog het hotel Het Groene Woud geheel verwoest was, is vlak achter de plaats waar het oude hotel stond, op de Selterskampweg, een nieuw hotel met restaurant gebouwd. Het kreeg de naam Hotel Groenewoud. In 1987 werd de hotelfunctie opgeheven en de naam gewijzigd in De Wiltgraef.
Het etablissement is in 2003 afgebroken, er kwamen woonhuizen op deze plek te staan.
Foto boven circa 1960
10 februari 2023 –12 –
“Bennekomwasenis”: Hotel Het groene Woud
Hier op de foto kijkt u over de Heelsumseweg recht de Hullenberglaan in.
Met enige moeite zijn de twee zuilen vooraan de Hullenberglaan nog te zien. Waar de zuilen gebleven zijn is me onbekend. Een stuk verderop staan nog wel twee zuilen, maar die zijn nieuw.
Het hekje aan de rechterkant, voor het huis Dorothea, lijkt nog het originele hekje. En dan rechts, daar stond het fraaie hotel Het groene Woud, of Groenewoud, beide namen komen voor. In de nadagen van de 2e wereldoorlog is het geheel verwoest. Bennekom was toen geheel geëvacueerd, er vielen zodoende geen slachtoffers. Net achter het hotel is de Selterskampweg, daar is toen een nieuw hotel gebouwd.
Foto boven: 1900
7 februari 2023 –11 –
“Bennekomwasenis”: Café De Keijzer, Edeseweg
Het pand stamt uit het begin van de vorige eeuw en heeft ook nog een poosje een hotelfunctie gehad. Toen richtte men zich blijkbaar meer op passanten met paard, gezien de hekken om het paard aan vast te zetten met de bijbehorende voederbakken.
Het huidige pand ziet er toch heel anders uit dan het oude. Ik heb het vermoeden dat het helemaal tegen de vlakte is gegaan. Het pand is veel breder geworden en de dakhelling is anders geworden, iets dat bij een verbouwing niet vaak aangepast wordt.
Tegenwoordig timmert de uitbater van dit etablissement met “Dart café” aan de weg, maar dat is iets van de laatste jaren.
Foto boven: 1910
3 februari 2023 –10 –
“Bennekomwasenis”: Bosbeekhoeve
Aan de Bosbeekweg was de Bosbeekhoeve, een pension en theeschenkerij. De Bosbeekhoeve is bij ons bekend uit de 2e wereldoorlog, er werden hier Joodse onderduikers opgevangen. Het pand is aan het einde van de oorlog verwoest, vermoedelijk door een V1. Bennekom was toen geëvacueerd zodat er geen slachtoffers te betreuren waren. Na de oorlog is het wel weer opgebouwd, maar ook weer afgebroken. Hier kwam het NIVON huis, dat ook een keer afbrandde. Het huidige huis is van 1976, en diverse keren verbouwd en uitgebreid. Bij het informatiebord vooraan bij de Bosbeekweg liggen stolpersteine als aandenken aan de drie Joodse onderduikers die in dit gebied zijn opgepakt.
Foto boven: 1930
31 januari 2023 – 9 –
“Bennekomwasenis”: Edeseweg
In de vorige Bennekomwasenis zag u hoe de trein zich moeizaam door ons dorp worstelde.
Hier op deze foto zien we de een na laatste treinrit, georganiseerd door de Wageningse studentenvereniging “Ceres”. Deze rit was ’s morgens op 28 september 1968, de echte officiële laatste rit was op dezelfde dag maar dan in de middag. De foto is genomen vanaf het viaduct van de A12 over de Edeseweg richting Ede. Kijk maar eens goed, de fietspaden langs de Edeseweg liggen op verschillende afstanden van de rijweg, zodat nu nog steeds is goed te zien waar ooit de rails gelegen hebben. Ook gaat de Edeseweg niet in het midden onder de A12 door, ook nog een erfenisje uit het verleden. Binnenkort komt hier de parklaanroute, het is maar afwachten hoe de weg er dan uit komt te zien.
Foto boven: Facebook / Jan Vogels, 1968
27 januari 2023 – 8 –
“Bennekomwasenis”: Bennekom-Trein
Kunt u het zich voorstellen? Een heuse trein reed vrijwel dagelijks door het midden van ons dorp. Een grote diesellocomotief met daarachter een of meerdere goederenwagons ging van station Ede-Wageningen naar Wageningen. Zo maar zonder enige afzetting van de spoorbaan. Ja, wel een hele harde fluittoon als je net snel genoeg geweest was om je auto van de rails te halen. Het begon allemaal in 1882, toen kwam de spoorlijn gereed en was er een spoorverbinding van ons dorp met de rest van Nederland, voornamelijk de randstad. De plaatselijke VVV promootte Bennekom en maakte reclame voor de mooie natuur, maar ook voor de schone lucht! Hierdoor kwamen er maar liefst vijf hotels en een groot aantal pensions in Bennekom. Na de 30er jaren kwam de klad in het personenvervoer door de opkomst van een goede busverbinding. Wat overbleef was een goederentrein, die in Bennekom de Landbouwbelang en in Wageningen de Exportmouterij als grootste klant had. Maar ook het vervoer van goederen van en naar deze locaties liep terug door de opkomst van de vrachtauto. Halverwege de 60-er jaren was het ongeveer gedaan. In 1968 was de officiële laatste treinrit. Hierna werden de rails en bielzen weggehaald en afgevoerd door de trein. In 1970 was het echt helemaal afgelopen, de rails waren weg en er reden helemaal geen treinen meer door ons dorp.
Foto boven: Gemeentearchief Ede / A. Nijhof, circa 1964
24 januari 2023 – 7 –
“Bennekomwasenis”: Bennekom-Dorp
De bovenste foto is, hoe kan het anders ook, genomen vanuit de toren van de Oude Kerk.
Het geeft een mooie blik over ons dorp. Goed te zien is wat er zoal in de afgelopen 75 veranderd is in ons dorp, maar dat er ook veel hetzelfde is gebleven. Albert Heijn verbouwde het woonhuis en winkel van Schothorst, dat is in dit deel van de Dorpsstraat wel de grootste verandering. Op de achtergrond links ziet u ook nog de schoorsteenpijp van de zuivelfabriek “De Hoop”, die ging in 1967 tegen de vlakte.
Foto circa 1947
20 januari 2023 – 6 –
“Bennekomwasenis”: Hoekelum-Beek
De foto is genomen in de beek bij Hoekelum, aan de overkant van de Edeseweg. Vaag is in het midden het kasteel nog te zien. Het overtollige water van het water rondom Hoekelum stroomde heel vroeger onder de Edeseweg door en dan door de Bovenbuurt en De Kraats richting De Grift.
Dat de fietsers hier zo in de beek kunnen staan geeft wel aan dat de beek toen ook al lang droog stond. Dit stukje van de beek is nu nog steeds een beetje zichtbaar, dat kunt u zien op de onderste foto. Dat zal niet lang meer duren, als voor de aanleg van de Parklaanroute de Edeseweg hier verbreed wordt dan zal er het een en ander van de eeuwen oude beek hier verdwijnen.
Foto circa 1910
17 januari 2023 – 5 –
“Bennekomwasenis”: Selterskampweg
Dit deel van de Selterskampweg is in alle jaren weinig veranderd. De twee huizen op de hoek met de Emmalaan staan er nog net zoals toen. Het linker huis heeft de naam “Les Violettes”, de viooltjes in het Nederlands. De Selterskampweg was toen nog een zandweg. Het zou tot ongeveer 1956 duren voor er een fatsoenlijke asfaltweg van werd gemaakt. Het fietspad verdween toen, maar dat zou nu gezien de drukte met het autoverkeer wel weer terug mogen komen.
Foto circa 1915
13 januari 2023 – 4 –
“Bennekomwasenis”: Dorpsstraat-Midden
Links is de winkel van Folmer, voor goud en zilverwerken uurwerken enzovoort kon je volgens het reclamebord aan de gevel bij hem terecht. Naast Folmer was de winkel van Van Slooten en daarnaast de Bothof. Van Slooten kwam met zijn boeken en kantoorartikelen in de winkel van Folmer. Van Slooten werd Van den Bent en nu zit in dit pand de Bruna. Aan de overkant van de weg was toen niet veel te zien, het was de tuin van de villa De Prinsenhof van de dames Prins.
Foto circa 1915
10 januari 2023 – 3 –
“Bennekomwasenis”: Dorpsstraat-Zuid
Een prentje uit de jaren 30 van de vorige eeuw van de zuidkant van de Dorpsstraat. Foto ongeveer vanaf het huidige Bart van Elstplantsoen. Het Bart van Elstplantsoen was er nog niet, dat kwam pas net na de 2e wereldoorlog. Het was toen nog de tuin van de familie van Daalen, die er een fraai huis bewoonde.
Het huis links aan de overkant van de weg noemen we nu het Stadighuis. Met het huis rechts ernaast, waar nu de kapsalon in zit, is dit ongeveer het enige op de foto dat zo gebleven is, de rest is er allemaal niet meer.
Foto circa 1930
6 januari 2023 – 2 –
“Bennekomwasenis”: Kerkhoflaan
Vroeger was er een klein stukje ten zuiden van de oude kerk een boerderij. Een heuse boerderij met koeien, kippen, hooibergen en een grote moestuin, ingeklemd tussen de Dorpsstraat en de Kerkhoflaan. Het is nu bijna niet meer voor te stellen, maar eigenlijk nog niet heel erg lang geleden dat het er nog allemaal zo was. Rond 1974 werd de boerderij van de familie Folmer afgebroken, zij gingen naar Drenthe om daar verder te boeren. Op het vrij komende terrein kwam Snetselaar met een geheel nieuwe grote supermarkt, toen een unicum in ons dorp. Nu is er de Plus van Astrid en Edwin Holtrop.
Foto circa 1963
3 januari 2023 – 1 –
“Bennekomwasenis”: De Molenkamp
De Molenkamp is aangelegd ca. 1963. De naam komt van de molen die hier ongeveer aan het einde van de weg gestaan heeft. De molen is er al een eeuw niet meer, maar de boerderij die er bij hoorde met de naam ”Het Molenhuis” is tot ongeveer 1962 bewoond gebleven en is afgebroken om dit wijkje te kunnen maken.
Bij het Molenhuis stonden ook een paar vakantiehuisjes, waarvan twee de naam Wilde Haver en Margaretha hadden.
Foto circa 1963
28 december 2022 – introductie
Vanaf 2 januari 2023 een nieuwe serie van Jan van Eck op Instagram, “Bennekomwasenis”!
Tweemaal in de week, op dinsdag en vrijdag, zal Jan een verhaaltje schrijven bij twee foto’s. Eén uit het verleden en de ander zoals het er nu uit ziet. Op die manier ontdekken we de talloze veranderingen in ons dorp door de jaren heen. Laat je verrassen en volg ons op: Instagram @oudbennekom.
De foto’s komen ook, met enige vertraging, op onze website en op Facebook.
Op de foto: Jan “enige” jaren geleden thuis op de boerderij en Jan kort geleden op de Hullenberg