Welkom!

deze pagina is gekoppeld aan de QR-code op het bord in de Kraats aan de Harsloweg. Het bord wordt op 29 mei 2021 geplaatst door de werkgroep Monumenten en betrokken leden van de historische vereniging Oud-Bennekom en onthuld door vader en zoon Kroesbergen.

Klik hier voor een filmpje van de onthulling

HEREN VAN HARSLO BEGRAVEN IN OUDE KERK BENNEKOM

De adellijke familie Toe Boecop is van de 15^e eeuw tot het begin van de 17^e eeuw verbonden met Harslo. Zij bezaten grafkelders in het koor van de Oude Kerk te Bennekom. De rijk versierde zerken van Arend toe Boecop (overleden 1600) en Zeger toe Boecop (overleden 1604) zijn gaaf bewaard. De zerken liggen in de zuidelijke zijbeuk van de kerk. Dat is niet hun oorspronkelijke plaats. Ze zijn bij een herinrichting van de kerk in 2006 om praktische redenen uit het oorspronkelijke koor verwijderd en verplaatst.

DE OPENBARE VERKOPING VAN HARSLO IN HET JAAR 1901

Willem Baron van Pallandt van Parlham, de laatste adellijke eigenaar van Harslo overleed in 1874. Hierna bleven de Bennekomse bezittingen nog een aantal jaren in bezit van de familie, maar uiteindelijk komt het in 1901 tot een verkoping.
Het bezit Harslo bestond op dat moment uit vijf boerderijen. Boerderij De Poort was inmiddels toegevoegd aan het boerderijenbestand. Het kasteel was afgebroken.

Behalve het Bennekomse bezit van de familie Van Pallandt waren ook boerderij De Kreel te Ede, land onder Wageningen en Tiendrecht op landerijen in de verkoping opgenomen.

De percelen (boerderijen) werden ter veiling aangeboden als historisch ontstaan geheel, maar er bestond ook de mogelijkheid op een deel van zo ’n geheel in te zetten. En ook nog op van te voren vastgestelde combinaties daarvan.
Zo ontstond een ingewikkeld geheel en een complex verkoopproces dat in twee zittingen ( inzet en hoogen waarna de toeslag bij afslag)’. De eerste bijeenkomst was in café van weduwe De Recter (Bovenweg, Bennekom), de tweede enkele weken later in café Bothof, midden in Bennekom-dorp. Twee notarissen moesten alles in goede banen leiden.

De boerderij De Poort, in het veilingboekje het derde erf van Harslo werd gekocht door Teunis van Steenbergen Jacobszoon als gemachtigde van de bewoonster Rijkje Kroesbergen – van Roekel, weduwe van Jan Kroesbergen. Zij nam de koop aan.

In 2021 is de boerderij De Poort in bezit van de familie Kroesbergen. Met in het weiland de resten van het kasteel.

Meer lezen over de boerderijen en de veiling?
Wout Hol: “Bedrijvigheid op de Heerlijkheid Harslo. Boerenhofsteden, eendekooi en windkorenmolen.” In De Kostersteen 149 (augustus 2019) p. 25-37.

HARSLO EN DE RIJNSTEEG

Hoe komt het, zo zal bij menigeen de vraag wel eens zijn opgekomen, dat er in Bennekom twee wegen zijn die dezelfde naam hebben; we kennen in Bennekom tweemaal de straatnaam Rijnsteeg.  De noordelijkste van de twee loopt in noord-zuid richting van de Maanderdijk naar de Kraatsweg. En pal ten zuiden hiervan kennen we de ‘Lange’ Rijnsteeg die in Bennekom begint en grotendeels over Wagenings grondgebied naar het zuiden loopt.  De twee wegen liggen in elkaars verlengde en doen daardoor vermoeden dat ze ooit samen  één weg zijn geweest. En vandaar dan die gemeenschappelijke naam. Zou er in het verleden een onderbreking zijn aangebracht waardoor de verbinding tussen deze twee wegdelen verstoord raakte?

Dat vermoeden blijkt juist. Het wordt bevestigd door een historische kaart uit 1664. Die kaart bevindt zich in het Gelders Archief (Huis Keppel). Het betreft een tekening  van Isaac van Geelkercken (1615 – 1672) waarop hij het wegenpatroon van ‘het terrein tussen Wageningen, Rhenen, Bennekom en Veenendaal’ anno 1664 in kaart heeft gebracht. Zie afbeelding 1.

Op de tekening bovenaan is de Dijkgraaf als waterloop naar Wageningen getekend; de naastgelegen weg met ook de naam Dijkgraaf bestond nog niet. De tweede lijn van boven betreft ons onderwerp de Rhijnsteegh, deze weg begint links bij de Maenderkaey en loopt naar rechts zonder onderbreking rechtstreeks naar Den Rhijnstroom.

De tekening maakt duidelijk dat in 1664 de Rijnsteeg nog een ononderbroken weg was. En ook dat in het verleden de Rijnsteeg binnen het toen bestaande wegennet een belangrijke verbindingsroute is geweest.
Opmerkelijk dus dat die belangrijke weg op enig moment zijn nuttige functie voor een belangrijk deel verloor door een onderbreking van honderden meters lang. Op detailkaart hiernaast is globaal aangegeven welk deel van de oude Rijnsteeg niet meer aanwezig is. Zie afbeelding 2.

Het verdwenen tussendeel liep over de Harselose Eng. Over privé landbouwgrond van Harslo op de rug van de hoge gronden. Zouden de bezitters van Harslo zelf actief hebben aangestuurd op afsluiting van dit deel van de weg? Hebben hun belangen wellicht zwaarder gewogen dan die van de voerlieden en andere gebruikers van deze, naar overlevering openbare, weg?
Ongetwijfeld hadden de Harslo-bewoners kennis van de juridische afloop van een soortgelijke kwestie. Die speelde zich af met betrekking tot de havezate Boekelo. De bewoner van Boekelo jonker Timan Sloot sloot in 1656, zelfs met hekken, een weg af die deels over zijn terrein liep. Er volgde een langdurig juridisch proces dat uiteindelijk eindigde in het voordeel van Sloot.

Maar mogelijk zijn er ook andere redenen geweest voor het in onbruik raken van dit verdwenen deel van de Rijnsteeg over de Harselose Eng. Zoals het openbaar toegankelijk stellen van de weg die nu Harsloweg heet. Deze weg – de vroegere oprijlaan van het kasteel Harslo – is ook nu nog een ‘eigen’ weg van de aanwonenden.

DE HARSLORUITERS

De rijvereniging De Harsloruiters is officieel op 24 december 1945 opgericht. Voor de Tweede Wereldoorlog bestond de vereniging in feite ook al, maar niet in officiële zin. De leden kwamen in de allereerste tijd samen in een weiland van Boerderij Harslo, tegenwoordig Harsloweg 1. De naam van de vereniging verwijst dus niet naar het kasteel maar naar de allereerste plek van samenkomst van de ruiters, op de hoek van de Kraatsweg en de Harsloweg.

Eigenaar/ bewoner Reijer van Steenbergen stelde de grond beschikbaar. Hij had een groot hart voor de vereniging.
Van Steenbergen, ook vele jaren vice-voorzitter van Oud-Bennekom en pleitbezorger van de eerste Bennekomse Oudheidkamer op havezathe Boekelo, woonde later op Bellevue (Molenstraat).