Gunter Demnig bij de Stolpersteine op de Commandeursweg 29. (foto: Lisette Ruzius)
Bennekom – “We staan aan het begin van een bijzondere dag voor Bennekom.” Dit zei Bert Lever, voorzitter van de projectgroep Stolpersteine van Oud-Bennekom, vrijdagmorgen op de Alexanderweg. Op nummer 44 werden de eerste herdenkingsstenen gelegd door kunstenaar Gunter Demnig.
‘Voor huizen waar in de Tweede Wereldoorlog Joden hebben gezeten en zijn afgevoerd naar vernietigingskampen leggen we deze struikelstenen”, vertelt Lever. De Duitser kunstenaar begon hiermee begin jaren negentig en heeft inmiddels meer dan 61.000 stenen gelegd in heel Europa. “Als je er eentje hebt gezien, dan zie je ze overal. Dat geeft iets weer van de massaliteit die heeft plaatsgevonden”, aldus Lever.
Gunter Demnig legt Stolpersteine op de Prins Bernhardlaan 28. Nabestaanden kijken mee. (Foto: Lisette Ruzius)
Onder toeziend oog van burgemeester Cees van der Knaap werden de eerste Stolpersteine in Bennekom gelegd. Deze waren voor Nathalie en Ernst Lucas en hun zoontje Robert. De ouders waren op dit adres ondergedoken bij aannemer Gerrit Loo. Zij werden gevangen genomen, nadat hun zoontje op een ander adres in Nederland was ontdekt. “Ik ben blij met de inzet van Bennekommers voor dit project, waarbij ik zelf intensief betrokken was. Ik zal in het Comité van Aanbeveling. Dit houdt de oorlog levend, zodat we eraan worden herinnerd dat we dit niet nog een keer laten gebeuren”, zegt de burgemeester.
In totaal werden vrijdag 21 Stolpersteine door Gunter en zijn vrouw Katja geplaatst. Daarbij waren onder andere belangstellenden, nabestaanden en bewoners van de adressen waar de slachtoffers ondergedoken zaten. Trudie en Henk de Vries zagen op Lindelaan 16 hoe de familie Rippe (Hessel, Jeanette, Lion en Hans Nico) werd afgevoerd. “Ik was toen 13. Ik zag een Duitse overvalwagen en vluchtte ons huis aan de overkant van nummer 16 in. Samen met mijn zus en moeder keken we vanachter de vitrage wat er gebeurde. Met gummiknuppels sloegen de Duitse agenten de onderduikers het huis uit”, vertelt Henk.
Stolpersteine op de Alexanderweg 44. De steentjes werden er naar oud Joods gebruik op begraafplaatsen vrijdag bijgelegd om te laten weten dat ze in onze gedachten zijn. (Foto’s: Jan van Eck)
Stolpersteine op de Bovenweg 25
Bij de plaatsingen op de Schoolstraat 38, Prins Bernhardlaan 28 en Algemeer 32 waren ook nabestaanden. “Ik wil Historische Vereniging Oud-Bennekom hartelijk bedanken. Er is een lange weg aan vooraf gegaan voordat de steen hier ligt. Mijn grootvader stuurde zijn zoon – mijn vader – in de Tweede Wereldoorlog weg naar het buitenland. Hij heeft daardoor de oorlog overleefd, maar mijn grootvader Salomon niet”, vertelt Pauline Micheels bij zijn herdenkingssteen op Algemeer 32.
Doriet Willemen van de projectgroep: “Van iedereen voor wie we nu een herdenkingssteen leggen is het levensverhaal bekend. We hebben geprobeerd iedereen een gezicht te geven.” Al deze verhalen verschijnen in een boek, die op 27 september uitkomt. Om 16.00 uur worden de laatste drie stenen gelegd op de Bosbeekweg 19-21.
Gunter Demnig plaats herdenkingsstenen op de Lindelaan 16. (Foto: Jan van Eck)
Bij deze legging en de presentatie van het boek om 19.30 uur in De Brink aan de Brinkstraat kan iedereen aanwezig zijn. Hier is ook de tweede druk van het boek ‘Bennekom – Joods Toevluchtsoord 1940-1944’ van Kees Heitink en Ad Nooij te koop. Dit boek was de aanleiding om de Stolpersteine te leggen. Zie meer informatie op www.oudbennekom.nl. Meer foto’s op: “Foto’s Actueel” op deze website of op Facebook